Nam Phương Hoàng hậu sinh ra vào năm 1914 tại Huế, là con gái út trong gia đình có sáu anh chị em. Bà được đặt tên là Lý Lệ Hà, tên thật của bà là Trần Lệ Xuân. Bà được nuôi dưỡng trong một gia đình giàu có và được học tập ở trường Trần Phú, một trong những trường học danh giá nhất ở Huế.
Năm 1934, khi bà mới 20 tuổi, Hoàng đế Bảo Đại tới thăm Huế và gặp được Nam Phương Hoàng hậu. Họ phát triển một mối tình đẹp và kết hôn vào năm 1934. Nam Phương Hoàng hậu trở thành người phụ nữ thứ 3 của Hoàng đế Bảo Đại và là hoàng hậu duy nhất mà ông chính thức phong vương hiệu cho bà.
Được biết đến là hoàng hậu cuối cùng của các triều đại phong kiến Việt Nam, hoàng hậu Nam Phương nổi danh với sắc đẹp nổi bật. Nhan sắc của bà có lẽ ít người sánh kịp khi từng 3 lần được phong danh hiệu Hoa hậu Đông Dương.
Nam Phương Hoàng hậu được biết đến với vẻ đẹp tuyệt mỹ và văn hóa truyền thống của mình. Bà có sở thích đọc sách và nghệ thuật, và luôn quan tâm đến việc giúp đỡ những người nghèo khó. Bà cũng là người tiên phong trong việc xây dựng nhiều trường học và bệnh viện ở miền Trung Việt Nam.
Hoàng đế Bảo Đại và Nam Phương Hoàng hậu rời Việt Nam sang Pháp và sau đó là ở châu Âu. Bà qua đời vào ngày 16 tháng 4 năm 1963 tại Paris, Pháp do bệnh ung thư phổi. Sau đó, thi hài của bà được mai táng tại nghĩa trang Passy ở Paris và sau đó được chôn tại Lăng tẩm Đức Hòa ở Huế vào năm 2002.
Nam Phương Hoàng hậu được coi là một biểu tượng của vẻ đẹp và tài năng của phụ nữ Việt Nam, và vẫn được tôn vinh và tưởng nhớ đến ngày nay.