Khi sống và làm việc tại Mỹ, người Việt Nam cần hiểu về hệ thống thuế phức tạp gồm nhiều loại thuế khác nhau ở cấp liên bang, bang và địa phương. Dưới đây là các loại thuế quan trọng nhất được sắp xếp theo độ phổ biến và tác động đến đời sống hằng ngày.
Biểu đồ so sánh mức thuế phổ biến tại Hoa Kỳ năm 2025
Thuế Thu Nhập Liên Bang (Federal Income Tax)
Thuế thu nhập liên bang là loại thuế phổ biến và quan trọng nhất mà hầu hết người Việt ở Mỹ đều phải đối mặt. Đây là nguồn thu lớn nhất của chính phủ liên bang, chiếm hơn 2.04 nghìn tỷ USD từ cá nhân vào năm 2024.
Thuế thu nhập liên bang áp dụng theo hệ thống lũy tiến với 7 bậc thuế từ 10% đến 37% cho năm 2025. Điều này có nghĩa là thu nhập càng cao thì tỷ lệ thuế càng tăng. Ví dụ, người độc thân có thu nhập dưới $11,925 chỉ phải nộp 10%, nhưng thu nhập trên $626,350 sẽ bị đánh thuế 37%.
Thuế này được tính trên tất cả các loại thu nhập bao gồm lương, thưởng, thu nhập từ đầu tư, và cả một số loại thu nhập không được tích cực tạo ra. Đa số người lao động có thuế được khấu trừ trực tiếp từ lương hàng tháng thông qua hệ thống withholding.
Thuế Lương (Payroll Taxes – FICA)
Thuế lương là loại thuế mà mọi người lao động đều phải nộp, bao gồm thuế An sinh xã hội (Social Security) và Medicare. Tổng tỷ lệ thuế lương là 15.3%, trong đó 7.65% do người lao động đóng và 7.65% do chủ sử dụng lao động đóng.
Thuế An sinh xã hội chiếm 12.4% (6.2% mỗi bên) và chỉ áp dụng cho thu nhập đầu tiên $176,100 trong năm 2025. Thuế Medicare là 2.9% (1.45% mỗi bên) và không có giới hạn thu nhập. Đối với người có thu nhập cao trên $200,000, còn phải nộp thêm 0.9% Additional Medicare Tax.
Khác với thuế thu nhập có thể được giảm trừ, thuế lương là cố định và bắt buộc đối với tất cả thu nhập từ lao động. Đây là nguồn tài trợ trực tiếp cho các chương trình An sinh xã hội và Medicare mà người lao động sẽ được hưởng lợi khi về hưu.
Thuế Bang (State Income Tax)
Thuế thu nhập bang là loại thuế thay đổi lớn tùy theo nơi cư trú. Hiện tại có 9 bang không thu thuế thu nhập bang gồm Alaska, Florida, Nevada, South Dakota, New Hampshire, Tennessee, Texas, Washington và Wyoming.
Trong số các bang có thuế thu nhập, mức thuế dao động rất lớn. New York có gánh nặng thuế cao nhất với 15.9% tổng thu nhập, tiếp theo là Connecticut (15.4%) và Hawaii (14.9%). Ngược lại, các bang như Alaska (4.6%), Wyoming (7.5%) và Tennessee (7.6%) có gánh nặng thuế thấp nhất.
Thuế bang thường có cấu trúc tương tự thuế liên bang với các bậc thuế lũy tiến, nhưng tỷ lệ và ngưỡng thu nhập khác nhau. Một số bang áp dụng thuế suất phẳng (flat tax) cho mọi mức thu nhập. Thuế bang được sử dụng để tài trợ cho giáo dục, y tế, giao thông và các dịch vụ công cộng ở cấp bang.
Thuế Bán Hàng (Sales Tax)
Thuế bán hàng là loại thuế mà người tiêu dùng gặp phải hằng ngày khi mua sắm hàng hóa và dịch vụ. 45 bang và Washington D.C. áp dụng thuế bán hàng cấp bang, trong khi 38 bang cho phép chính quyền địa phương áp dụng thêm thuế bán hàng địa phương.
Tỷ lệ thuế bán hàng dao động từ 2.9% ở Colorado đến 7.25% ở California ở cấp bang. Khi kết hợp với thuế địa phương, một số khu vực có thể có tỷ lệ thuế bán hàng tổng cộng trên 10%. Các bang có thuế bán hàng kết hợp cao nhất là Louisiana (9.56%), Tennessee (9.55%) và Arkansas (9.45%).
Năm bang không có thuế bán hàng bang gồm Alaska, Delaware, Montana, New Hampshire và Oregon. Thuế bán hàng được coi là thuế lũy thoái vì nó ảnh hưởng nhiều hơn đến người có thu nhập thấp. Thuế này được sử dụng để tài trợ cho các dịch vụ công cộng như trường học, sở cứu hỏa và cơ sở hạ tầng.
Thuế Tài Sản (Property Tax)
Thuế tài sản là nguồn thu chính của chính quyền địa phương và thường là khoản thuế lớn nhất mà chủ nhà phải trả. Theo Cục Thống kê Mỹ, mức thuế tài sản trung bình toàn quốc là $2,869 mỗi năm.
Thuế tài sản được tính dựa trên giá trị được đánh giá (assessed value) của bất động sản, thường được đánh giá hàng năm hoặc vài năm một lần. Công thức tính thường là: Giá trị đánh giá x Tỷ lệ thuế = Thuế tài sản phải nộp.
Tỷ lệ thuế tài sản thay đổi lớn giữa các khu vực. Ví dụ, Hawaii có tỷ lệ thuế tài sản thực tế thấp nhất 0.29%, trong khi một số vùng ở New Jersey có thể lên đến hơn 3%. Thuế tài sản được sử dụng để tài trợ cho trường học, cảnh sát, cứu hỏa, thư viện, công viên và bảo trì đường xá.
Thuế Lãi Vốn (Capital Gains Tax)
Thuế lãi vốn áp dụng khi bán tài sản với giá cao hơn giá mua. Thuế này được chia thành hai loại: lãi vốn ngắn hạn (nắm giữ 1 năm trở xuống) và lãi vốn dài hạn (nắm giữ trên 1 năm).
Lãi vốn ngắn hạn được đánh thuế như thu nhập thường với tỷ lệ có thể lên đến 37%. Lãi vốn dài hạn có ưu đãi thuế với ba mức thuế suất: 0%, 15% hoặc 20% tùy theo mức thu nhập của người nộp thuế.
Năm 2025, người độc thân có thu nhập dưới $48,350 không phải nộp thuế lãi vốn dài hạn. Thu nhập từ $48,351-$533,400 chịu thuế 15%, và trên $533,400 chịu thuế 20%. Thuế lãi vốn áp dụng cho cổ phiếu, trái phiếu, bất động sản, cryptocurrency và các tài sản đầu tư khác.
Thuế Tự Kinh Doanh (Self-Employment Tax)
Thuế tự kinh doanh áp dụng cho những người làm việc tự do như freelancer, independent contractor và chủ doanh nghiệp nhỏ. Tỷ lệ thuế này là 15.3%, bao gồm 12.4% cho An sinh xã hội và 2.9% cho Medicare.
Người tự kinh doanh phải nộp cả phần của người lao động và chủ sử dụng lao động, vì họ được coi là cả hai trong mắt IRS. Thuế này chỉ áp dụng cho thu nhập ròng từ tự kinh doanh trên $400 mỗi năm.
Thuế An sinh xã hội chỉ áp dụng cho thu nhập tự kinh doanh đầu tiên $176,100 trong năm 2025, trong khi thuế Medicare không có giới hạn. Người có thu nhập cao trên $200,000 còn phải nộp thêm 0.9% Additional Medicare Tax. Một ưu điểm là người tự kinh doanh có thể khấu trừ 50% thuế tự kinh doanh khi tính thuế thu nhập.
Thuế Tiêu Thụ Đặc Biệt (Excise Tax)
Thuế tiêu thụ đặc biệt áp dụng cho các sản phẩm cụ thể như xăng, thuốc lá, rượu bia và một số dịch vụ. Khác với thuế bán hàng áp dụng chung, thuế tiêu thụ đặc biệt chỉ áp dụng cho những mặt hàng được chỉ định.
Thuế xăng liên bang hiện là 18.4 cent/gallon cho xăng và 24.4 cent/gallon cho diesel, không thay đổi từ năm 1993. Thuế thuốc lá liên bang khoảng $1.00 cho một gói 20 điếu. Các bang cũng áp dụng thuế tiêu thụ đặc biệt riêng với mức khác nhau.
Một số loại thuế tiêu thụ đặc biệt còn được gọi là “sin tax” (thuế tội lỗi) vì mục đích không chỉ thu thuế mà còn hạn chế tiêu dùng các sản phẩm có hại. Thuế này thường được sử dụng để tài trợ cho các dự án cơ sở hạ tầng như đường cao tốc và sân bay.
Thuế Thất Nghiệp (Unemployment Tax)
Thuế thất nghiệp chủ yếu do nhà tuyển dụng nộp để tài trợ cho chương trình trợ cấp thất nghiệp. Thuế FUTA (Federal Unemployment Tax Act) có tỷ lệ 6% trên $7,000 lương đầu tiên của mỗi nhân viên, nhưng thực tế chỉ 0.6% sau khi trừ tín dụng thuế bang.
Mỗi bang cũng có thuế thất nghiệp riêng với tỷ lệ thay đổi dựa trên lịch sử sa thải của công ty. Các công ty có nhiều nhân viên thất nghiệp sẽ phải trả thuế cao hơn. Thuế bang thường áp dụng trên mức lương cao hơn so với liên bang.
Nhân viên thông thường không phải trực tiếp nộp thuế thất nghiệp, ngoại trừ một số bang có yêu cầu đặc biệt. Đây là loại thuế quan trọng để đảm bảo an ninh xã hội cho người lao động khi mất việc làm.
Thuế Thừa Kế và Tặng Cho (Estate and Gift Tax)
Thuế thừa kế và tặng cho chỉ ảnh hưởng đến số ít người giàu do có ngưỡng miễn thuế rất cao. Năm 2025, mức miễn thuế liên bang cho thừa kế và tặng cho là $13.99 triệu cho mỗi người.
Thuế tặng cho có mức miễn thuế hàng năm $19,000 cho năm 2025. Điều này có nghĩa bạn có thể tặng cho mỗi người tối đa $19,000 mỗi năm mà không cần báo cáo với IRS. Nếu vượt quá, số tiền thừa sẽ được tính vào mức miễn thuế trọn đời.
Chỉ có 12 bang và Washington D.C. áp dụng thuế thừa kế bang, còn 6 bang áp dụng thuế thừa kế (inheritance tax). Maryland là bang duy nhất áp dụng cả hai loại thuế này. Tỷ lệ thuế có thể từ 18% đến 40% đối với các khoản thừa kế lớn.
Thuế Chuyển Nhượng Bất Động Sản (Transfer Tax)
Thuế chuyển nhượng bất động sản áp dụng khi mua bán nhà đất. Đây là khoản thuế một lần dựa trên giá bán của bất động sản, thường dao động từ 0.01% đến hơn 4% tùy theo địa phương.
Không phải tất cả các bang đều có thuế chuyển nhượng. Các bang như Alaska, Idaho, Indiana, Kansas, Louisiana, Mississippi, Missouri, Montana, New Mexico, North Dakota, Texas, Utah và Wyoming không áp dụng thuế này.
Trong số các bang có thuế chuyển nhượng, Delaware có tỷ lệ cao nhất 4%, Pennsylvania là 2%, trong khi nhiều bang chỉ có tỷ lệ dưới 1%. Thông thường người bán phải trả thuế này, nhưng có thể thương lượng để chia với người mua.
Thuế Địa Phương (Local Taxes)
Thuế địa phương bao gồm nhiều loại thuế do thành phố, quận áp dụng. Ngoài thuế tài sản và thuế bán hàng địa phương đã đề cập, còn có thuế thu nhập địa phương ở một số khu vực.
Thuế Địa Phương (Local Taxes)
4,943 khu vực pháp lý tại 17 bang áp dụng thuế thu nhập địa phương, ảnh hưởng đến hơn 23 triệu người Mỹ. Tất cả các quận ở Indiana và Maryland đều có thuế thu nhập địa phương. Ohio có 593 thành phố và 181 học khu áp dụng loại thuế này.
Các loại thuế địa phương khác bao gồm thuế giấy phép kinh doanh, thuế phòng khách sạn, thuế giải trí và các loại phí đặc biệt. Mỗi thành phố có thể có cấu trúc thuế khác nhau, tạo ra sự phức tạp cho người dân khi chuyển đổi nơi ở.
Hiểu rõ các loại thuế này sẽ giúp người Việt ở Mỹ lập kế hoạch tài chính tốt hơn và tuân thủ đúng quy định thuế. Mỗi loại thuế có những quy định riêng và ảnh hưởng khác nhau đến cuộc sống hằng ngày, từ việc mua sắm đến đầu tư và lập kế hoạch hưu trí.
